یونولیت‌ها از جمله مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی در دنیای امروز هستند که می‌توانند جایگزین بسیاری از مصالح ازجمله بلوک‌های سیمانی، سفالی، گچ و خاک و … شوند. یونولیت‌ها به سبب داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون وزن بسیار کم، مقاومت عالی در برابر رطوبت، حرارت و صوت، مقاومت بالا در برابر ضربه و فشار، مقاومت بالا در برابر خوردگی، طول عمر بالا، حمل‌ونقل و نصب ساده، قابلیت بازیافت و … بسیار کاربردهای متعددی در قسمت‌های مختلف ساختمان دارند. بلوک یونولیت به عنوان پراستفاده‌ترین و رایج‌ترین نوع یونولیت شناخته می‌شود و در تمامی ساختمان‌های اداری، مسکونی، تجاری، صنعتی و … استفاده می‌شود. در ادامه مطلب به مراحل نصب بلوک یونولیت و همچنین نحوه اجرای سقف تیرچه یونولیت پرداخته خواهد شد.
آشنایی با بلوک یونولیت
یونولیت (Jonulite) در اصل به یک ماده سبک، متخلخل و خنثی گفته می‌شود که هیچ‌گونه واکنش شیمیایی نخواهد داشت. این ماده اولین بار در سال ۱۸۳۹ و کاملاً تصادفی توسط ادوارد سیمون کشف شد. این ماده از نوعی پلاستیک که از استایرن مونومر به دست می‌آید و بیش از ۹۰ درصد آن از هوا تشکیل می‌شود. یونولیت با نام‌های دیگری همچون آکاسیف، پلاستوفوم، استایروفوم و پلی استایرن انبساطی شناخته می‌شود. یونولیت یا بلوک یونولیت در ۳ مرحله اصلی پیش انبساط، تثبیت و شکل‌دهی تولید می‌شود. در این مراحل ابتدا پلیمرهای پلی استایرن توسط تزریق بخار حجیم شده وارد دستگاه اکسپندر شده و حجم آن به بیش از ۵۰ برابر خود می‌رسد. بعد از فرایند پلیمریزاسیون مواد پخته شده وارد سیلوهای ذخیره‌سازی شده و قالب‌گیری می‌شوند. بعد از قالب‌گیری بلوک‌های مادر توسط دستگاه‌های CNC یا المنت‌های برقی به بلوک یونولیت و ورقه‌های یونولیت تبدیل می‌شود.
ویژگی‌های سقف تیرچه یونولیت
برخلاف گذشته امروزه اجرای سقف‌ها بسیار راحت‌تر است و می‌توان به کمک بلوک های یونولیت در سریع‌ترین زمان ممکن آن‌ها را اجرا کرد. سقف تیرچه یونولیت مزیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- این نوع از سقف‌ها باعث می‌شود انواع بلوک‌های سیمانی و تیرچه‌های پیش‌ساخته حذف شوند. بلوک‌های یونولیتی امروزه جایگزین بلوک‌های سیمانی شده‌اند. این بلوک‌ها طول عمر بسیار بیشتری دارند در هزینه‌های صرفه‌جویی بسیار زیادی می‌کند. همچنین این نوع سقف‌ها در برابر زلزله مقاومت بالایی دارد و نیازی به استفاده از تیرچه‌های پیش‌ساخته نیست.
- استفاده از این نوع سقف‌ها باعث حذف ارتعاشات سقف می‌شود و میزان سروصدا را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد.
- هنگام استفاده از سقف تیرچه یونولیتی امکان حذف تیرهای میانی وجود دارد و می‌توان از آن‌ها به عنوان دال تخت بتنی استفاده کرد. این کار باعث می‌شود ارتفاع مفید طبقات بیشتر شده، ارتفاع خاک‌برداری کاهش پیدا کند و در نهایت اجرای کار با هزینه‌های کمتری انجام شود.
- نصب بلوک یونولیت در سقف‌های تیرچه یونولیت باعث ایجاد دهانه‌های بلند در سقف و همچنین حذف ستون‌های مزاحم می‌شود.
- وزن کلی ساختمان به دلیل وزن بسیار کم یونولیت خیلی کاهش پیدا می‌کند.
اجزای موجود در سقف تیرچه یونولیت
سقف‌های تیرچه یونولیت همانند سایر سقف‌های ساختمانی دارای اجزای مختلفی است که به شرح زیر می‌باشند:
- تیرها که با هدف قرار دادن تکیه‌گاه برای تیرچه‌ها استفاده می‌شوند و می‌توانند هم از جنس فولاد و هم از جنس بتن باشند و بار اصلی سقف را به ستون‌ها منتقل می‌کنند.
- تیرچه‌ها که از تیرها کوچک‌تر بوده و به عنوان تیرهای فرعی استفاده می‌شوند و در فاصله‌های مشخصی استفاده می‌شوند و بلوک‌های یونولیتی بین آن‌ها قرار می‌گیرد.
- بلوک های یونولیت که جز اصلی سقف‌های تیرچه‌بلوک هستند و بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند و فاصله تیرچه‌ها را پر می‌کنند.
- ژوئن‌ها که میلگردهایی عرضی هستند و عمود بر تیرچه‌ها اجرا شده و باعث انسجام سقف‌ها می‌شود. ژوئن‌ها در حقیقت لرزش و ارتعاش موجود در سقف‌ها را حذف می‌کند.
- اتکا که میلگردی هندسی است و معمولاً به دو شکل یک‌طرفه و دوطرفه تولید می‌شود. در اتکا یک‌طرفه یک سر آن به طول حداقل ۶۰ سانتی‌متر از سر تیرچه وارد آن می‌شود و سر دیگر آن به دور تیر کلاف می‌شود. در حالت دوطرفه هر دو سر اتکا به طول ۶۰ سانتی‌متر درون تیرچه قرار می‌گیرد.
- خاموت‌ها که برای تقویت و پیوستگی بیشتر اتصالات تیر به ستون‌ها استفاده می‌شود.
- آرماتورهای حرارتی که در انتهای کار مانند ژوئن‌ها عمود بر تیرچه‌ها قرار داده می‌شود.
ابزار مورد نیاز برای نصب بلوک یونولیت
برای نصب بلوک یونولیت همانند نصب سایر مصالح ساختمانی به ابزارهای مختلفی نیاز است که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
- فوم و بلوک‌های یونولیتی
- ابزار برش فوم
- دریل و مته
- اره
- چکش
- تفنگ برای اتصال میخ و پرچ‌ها
نصب بلوک های یونولیت به مهارت و تجربه عملی بالایی نیاز دارد و افرادی که اقدام به نصب این مصالح می‌کنند باید به فاکتورها و نکات مختلفی توجه داشته باشند. شرایط آب و هوایی، الزامات فیزیکی برای نصب فوم‌ها، نحوه اتصال یونولیت‌ها به همدیگر، مواد مورد نیاز برای اتصال آن‌ها و … از جمله نکاتی هستند که باید به آن‌ها توجه کرد. ضخامت و دانسیته یونولیت نیز از مواردی است که حتماً باید به آن توجه شود. معمولاً بلوک‌های یونولیت دارای قطر زیادی هستند و دانسیته آن‌ها حدود ۷ یا ۸ خواهد بود. میزان ضخامت فوم مشخص می‌کند که بلوک‌ها به چه میزان عایق هستند.
مراحل اجرا و نصب بلوک یونولیت
اجرای بلوک یونولیت می‌تواند تحت دستورالعمل‌های مختلفی انجام شود و می‌تواند تحت تأثیر شرایط آب و هوایی و همچنین ویژگی‌های فیزیکی و ظاهری ساختمان باشد. به‌صورت کلی نصب یونولیت‌ها در انواع ساختمان‌ها متفاوت هستند. ضخامت ورق‌های یونولیتی اهمیت بسیار زیادی در نصب و اجرای بلوک یونولیت دارد. معمولاً بلوک‌های یونولیت دارای ضخامت بالایی هستند و از نظر مقاومت در برابر رطوبت نیز باهم متفاوت هستند. مراحل اصلی نصب سقف تیرچه یونولیتی به شرح زیر می‌باشند:
- در مرحله اول باید شبکه‌های فلزی مورد نیاز با استفاده از مفتول‌های مقاوم با ضخامت‌های ۲.۵، ۳ و ۴ میلی‌متری در طول ۳ متر و عرض ۱ متر را به هم ببافید. در حالی که چشمه‌های آن ۵ سانتی‌متر باشند.
- برش بلوک‌های یونولیتی در ضخامت‌ها، اندازه‌ها و ابعاد مورد نیاز و متناسب با شبکه‌های فلزی
- قرار دادن بلوک‌های حاضر شده در بین شبکه‌های بافته شده و سپس اتصال آن‌ها به همدیگر. این اتصال با استفاده از مفتول‌ها و بافاصله‌های ۵، ۷ و ۱۰ سانتی‌متر انجام می‌شود.
- در مرحله بعدی قطعات پانل‌ها در کنار همدیگر قرار می‌گیرند. بر اساس نقشه‌ها و اندازه‌های مورد نظر و به کمک بست‌های مخصوص به همدیگر بسته خواهند شد.
- برای حفظ یکپارچگی دیوار در محل پنجره‌ها و درب، اطراف آن‌ها با شبکه اتصال ساده به‌صورت قاب دور پنجره و درب، روی پانل بسته خواهد شد.
- در پایان و بعد از اتمام نصب پانل‌ها، قاب درب و پنجره، نصب پنل ها، انجام کارهای تأسیساتی و … و اطمینان از صحت انجام کارها عملیات بتن پاشی انجام خواهد شد که می‌تواند به‌صورت دستی یا ماشینی باشد.
تری دی پانل‌های سقفی
یکی دیگر از کاربردهای اصلی یونولیت تولید دیوارهای پیش‌ساخته است که با نام تری دی پانل شناخته می‌شوند و می‌تواند به عنوان پانل‌های باربر، پانل‌های غیر باربر و پانل‌های سقفی در بخش‌های مختلف ساختمان استفاده می‌شوند. برای تولید تری دی پانل یک لایه ورق یونولیت در داخل دو لایه شبکه فلزی به نام مش قرار می‌گیرد. سپس یک لایه بتن نازک روی آن پاشیده و در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید و استفاده می‌شوند. نصب تری دی پانل‌های سقفی کار بسیار ساده ای است و نیاز به مهارت و تجربه زیادی ندارد و افراد در هنگام نصب فقط باید موارد ایمنی را رعایت کنند.
جمع‌بندی نهایی
سقف‌های تیرچه یونولیت به دلیل ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی که دارند امروزه رواج بسیار زیادی پیدا کرده و در انواع ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و … استفاده می‌شوند. به‌صورت کلی استفاده از ورق یونولیت در ساختمان‌سازی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد و در کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز مؤثر باشد. برای نصب بلوک یونولیت و اجرای سقف‌های تیرچه یونولیت به ابزارهایی همچون کاتر، دریل و مته، اره، چکش و تفنگ پرچ‌کن نیاز هست و می‌توان در چند مرحله ساده سقف را اجرا نمود.
