صنعت ساختمانسازی در سالهای اخیر پیشرفت قابل توجهی داشته است و از مواد و متریال های مختلفی همچون یونولیت، قطعات پیشساخته و … در جهت ایمنسازی، ارزانسازی، سریع سازی و زیباسازی پروژهها استفاده میشود. استحکام و پایداری سازه، خصوصاً در برابر نیروهای خارجی مانند زلزله و باد، اهمیتی حیاتی دارد به همین دلیل استفاده از روشها و تکنیکهای مختلفی همچون نبشی کشی و وال پست اهمیت بسیار زیادی دارد. هر کدام از این روشها به منظور مقاومسازی سازه اجرا میشوند اما بر اساس منابع، هدف، کاربرد، نحوه اجرا و مصالح به کار رفته در آنها تفاوتهای قابل توجهی دارند. در ادامه این مطلب از مادفوم به بررسی مهمترین تمایزها و تفاوت وال پست و نبشی کشی پرداخته میشود.
وال پست چیست؟
وال پست (Wall Post) از جمله ارکان مقاومسازی دیوارهای غیر باربر در سازههای بتنی و فلزی است که با استفاده از پروفیلهای فولادی و به شکل ناودانی (U)، قوطی یا نبشی، به صورت عمودی یا افقی در دل دیوار تعبیه میشود. وال پست دیوار را در برابر نیروهای جانبی مانند باد، زلزله، نشستهای نامتقارن یا ضربات مکانیکی تقویت کرده و از ترک خوردگی، واژگونی، کمانش و … جلوگیری مینماید. وال پست معمولاً از میان دیوار و از فضای بین بلوکها عبور کرده و به کف و سقف متصل میشود تا پایداری ساختاری ایجاد کند.
افزایش پایداری دیوار، جلوگیری از واژگونی دیوار، توزیع یکنواخت نیروهای جانبی، سازگاری با انواع مصالح، قابلیت ترکیب با میلگرد، اجرای سریع و صنعتی و … مهمترین مزیتهای وال پست بوده در حالی که معایبی همچون کاهش فضای مفید داخلی، نیاز به مهارت و تخصص برای اجرا، نیاز به طراحی و محاسبه دقیق و مهندسی، افزایش وزن مرده و … نیز خواهد داشت.
نبشی کشی چیست؟
قبل از بررسی تفاوت وال پست و نبشی کشی باید اطلاعات کاملی در مورد هر دو تکنیک داشت. نبشی کشی هم از روشهای رایج در مقاومسازی دیوارهاست که به کمک پروفیلهای فلزی زاویهدار یا همان نبشی انجام میشود. این روش دیوارها را به شکل بهتری به اسکلت سازه متصل کرده و از جداشدگی یا ریزش در اثر نیروهای جانبی مانند زلزله یا باد جلوگیری میکند. نبشی کشی به عنوان جزء مهمی از فرایند اجرای وال پست هم شناخته میشود. در حقیقت وال پست میتواند با کمک نبشی کشی اجرا شده و هر دو تکنیک به عنوان مکمل یکدیگر عمل کنند.
نصب سریع و راحت، قیمت مناسب و مقرونبهصرفه، دسترسی راحت به نبشی، امکان استفاده در انواع سازههای بزرگ و کوچک و … از مهمترین مزیتهای نبشی کشی و نیاز به جوشکاری، کارایی محدود در برابر نیروهای گسترده، عملکرد ضعیف در برابر نیروهای جانبی، نیاز به مکمل در سازههای بزرگ و … از مهمترین معایب آن هستند.
مهمترین تفاوتهای وال پست و نبشی کشی
نبشی کشی و وال پست هردو از تکنیکها و روشهای کاربردی برای تقویت سازه و افزایش پایداری آنها به شمار میروند. این تکنیکها در کنار شباهتهای متعدد میتوانند تفاوتهای قابل توجهی نیز داشته باشند که مهمترین آنها شامل موارد زیر خواهند بود:
کاربردهای وال پست و نبشی کشی
مهمترین تفاوت وال پست و نبشیکشی در کاربرد آنها است. وال پست معمولاً برای تقویت دیوارهای غیر سازهای و بلند به کار میرود و میتواند پایداری دیوار در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد را افزایش بدهد. نبشی کشی هم برای تقویت و اتصال نقاط مختلف سازههای فلزی مانند ستونها و تیرها به کار میرود و بیشتر اعضای اسکلت را به هم متصل میکند. نبشی کشی بیشتر برای سازههای صنعتی و ساختمانهای فلزی به کار میرود و میتواند در انتقال بارهای عمودی و حفظ انسجام سازه مؤثر باشد.
مکان اجرای وال پست و نبشی کشی
دومین تفاوت وال پست و نبشی کشی، مکان اجرای آنها است. نبشی کشی معمولاً در داخل اسکلت اصلی سازه و برای اتصال المانهای باربر به کار میرود در حالی که وال پست بیشتر در دیوارهای داخلی و خارجی، خصوصاً دیوارهای غیر باربر استفاده میشود. در مقالهای تحت عنوان یونولیت دیواری به بررسی ویژگیها، کاربردها و قابلیتهای یونولیت دیواری پرداخته شده است که اطلاعات جامع و کاملی در اختیار خواننده قرار میدهد.
نوع مصالح مورد نیاز وال پست و نبشی کشی
تفاوت نبشی کشی با وال پست از نظر نوع مصالح هم به این صورت است که در نبشی کشی از نبشیهای فولادی به شکل L و در اندازهها و ضخامتهای متنوع مانند نبشیهای ۵ سانتی استفاده میشود در حالی که در وال پست بیشتر از پروفیلهای ناودانی یا قوطی فولادی استفاده خواهد شد. امروزه در بعضی از پروژهها برای نبشی کشی از ناودانی یا قوطی هم استفاده میکنند.
عملکرد در برابر زلزله وال پست و نبشی کشی
یکی از مهمترین تفاوتهای این تکنیکها، عملکرد آنها در برابر زلزله است. به صورت کلی وال پست به طور اختصاصی برای مهار دیوارهای غیر باربر و جلوگیری از کمانش یا ریزش آنها در اثر زلزله طراحی شده است در حالی که نبشی کشی بیشتر نقش اتصال دهنده اجزای باربر سازه را خواهد داشت و نمیتواند به تنهایی در برابر نیروهای جانبی عملکرد مناسبی داشته باشد. به صورت کلی در شرایطی که پایداری دیوارها در برابر زلزله اهمیت بیشتری داشته باشد، وال پست گزینه بهتری خواهد بود.
نوع و نحوه طراحی وال پست و نبشی کشی
نبشی کشی برای انتقال بارهای عمودی و تثبیت اتصالات سازهای طراحی میشود و بر روی استحکام اتصال بین اجزای باربر مانند تیر و ستون متمرکز است. در حقیقت طراحی نبشی کشی به گونهای است که نیروهای ثقلی را منتقل کرده و از جدا شدن یا جابجایی المانهای سازهای جلوگیری میکند. طراحی وال پست به شیوهای است که از فروپاشی دیوارهای غیر باربر در برابر زلزله یا نیروهای جانبی مانند باد جلوگیری کند. برخلاف نبشی کشی که عضوی درون اسکلت اصلی است، وال پست به عنوان یک عنصر مهاربند مستقل درون دیوار عمل خواهد کرد و در طراحی آن تمرکز بر عملکرد جانبی و پایداری موضعی دیوار میباشد.
قیمت وال پست و نبشی کشی
هزینهها و قیمت مصالح ساختمان اهمیت بسیار زیاد دارند و متریال هایی همچون یونولیت سقفی به دلیل قیمت مناسب جایگزین مصالح سنتی و قدیمی شدهاند. تفاوت وال پست و نبشیکشی به این شیوه است که نبشی کشی برای اتصال سازهها ساده، سریع و کمهزینه بوده در حالی که وال پست هزینه و زمان اجرای بیشتری نسبت به نبشی کشی خواهد داشت. هرچند که هزینه نبشی کشی بستگی به نوع سازه و مصالح و میزان کار دارد اما به صورت کلی مقرونبهصرفه تر از وال پست خواهد بود.
میزان ایمنی وال پست و نبشی کشی
هر دو روش میتوانند در جایگاه خود به افزایش ایمنی سازه کمک ویژهای بکنند. نبشی کشی با تقویت اتصالات و حفظ انسجام اسکلت، پایداری کلی سازه را بهبود میبخشد و وال پست هم میتواند با مهار دیوارهای غیرسازهای، از ریزش آنها در هنگام زلزله جلوگیری کند. در اصل وال پست در زمینه جلوگیری از ریزش دیوارها و حفاظت در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله، نقش ایمنی حیاتیتری ایفا خواهد کرد هرچند که نبشی کشی ساختمان نیز میتواند اهمیت بسیار زیادی داشته باشد.
جمعبندی نهایی
وال پست و نبشی کشی به عنوان روشها و تکنیکهای تقویت سازهها میتوانند ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی داشته باشند. این تکنیکها در کنار شباهتهای متعدد میتوانند از نظر هزینهها، نحوه اجرا، نحوه طراحی، کاربردها، مصالح و متریال، مکان اجرا، عملکرد در برابر زلزله و … تفاوتهای ویژهای داشته باشند و هر کدام از آنها در پروژههای مختلفی به کار میروند.