یونولیت چیست؟
یونولیت (Jonulite) که با نامهای دیگری همچون پلاستوفوم، یونولیت، پلی استایرن انبساطی یا EPS و آکاسیف شناخته در اصل یک ماده خنثی و متخلخل است که وزن بسیار کمی دارد. این ماده اولین بار در سال ۱۸۳۹ توسط دانشمندی به نام ادوارد سیمون به صورت تصادفی کشف شد و امروزه کاربردهای متعددی دارد. یونولیت از نوعی پلاستیک تهیه شده از استایرن مونومر تولید میشود و بیش از ۹۵ درصد آن از هوا تشکیل شده است. یونولیتها در دمای اتاق جامد بوده اما در صورت افزایش دما میتوانند ذوب شده و به مایع تبدیل شوند.
یونولیتها در ۳ مرحله اصلی پیش انبساط، تثبیت و شکلدهی تولید میشوند. برای تولید یونولیت دانههای پلی استایرن با پنتان آغشته شده در دمای بیشتر از ۹۰ درجه سانتیگراد پیش فوم شده و حجم آنها به ۲۰ تا ۵۰ برابر حجم اولیه میرسد. دانههای حجیم شده به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت برای رسیدن به حالت تعادل نگه داشته شده و در نهایت قالبگیری میشوند و در نهایت بلوکهای یونولیت مادر توسط دستگاههای مخصوص به انواع یونولیتهای دیواری، بلوک یونولیت و … تبدیل میشوند.
آیا یونولیت ضد آب است؟
همانطور که گفته شد یونولیتها از مزیتهای متعددی برخوردار هستند که مهمترین آنها شامل طول عمر بالا، وزن بسیار کم، مقاومت عالی در برابر فشار و ضربه، مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی، قابلیت بازیافت و … هستند. یکی از مهمترین ویژگیهای یونولیتها مقاومت بسیار خوب آنها در برابر نفوذ آب و رطوبت است و به همین دلیل به عنوان یک ماده ضد آب شناخته شده و انواع بلوک یونولیت ، دیواری و … در عایقبندی بخشهای مختلف ساختمان استفاده میشوند.
از آنجایی که جذب آب پلی استایرن کم بوده و سلولهای EPS نیز به صورت داخلی مرتبط به هم نیستند، مقاومت EPS در مقابل نفوذ آب عالی است. البته باید توجه داشت میزان مقاومت یونولیتها در برابر نفوذ آب و رطوبت ارتباط مستقیمی با میزان دانسیته آنها دارد. هر چقدر دانسیته یونولیت بیشتر باشد، دانههای پلی استایرن در فواصل کمتری در کنار هم قرار گرفته و وزن بیشتری دارند و در نهایت مقاومت بسیار بیشتری نیز در برابر نفوذ آب خواهند داشت. یونولیتها میتوانند در دانسیتههای مختلف از ۱ تا بیشتر از ۵۰ وجود داشته باشند به همین دلیل میتوانند قابلیت جذب آب متفاوتی نیز داشته باشند. میزان جذب آب فوم پلی استایرن یا یونولیت در دانسیته های ۱ تا ۵ به شرح جدول زیر است:
میزان جذب آب (Lb/ft۲) | دانسیته یونولیت (Lb/ft۳) |
۰.۰۵ | ۱ |
۰.۰۴ | ۱.۵ |
۰.۰۴ | ۲ |
۰.۰۴ | ۲.۵ |
۰.۰۴ | ۳ |
۰.۰۳ | ۵ |
مقاومت یونولیت در برابر بخار آب
همانگونه که میزان نفوذ آب به یونولیت با افزایش میزان چگالی یونولیت کاهش پیدا میکند، میزان نفوذ بخار آب به یونولیت نیز میتواند تحت تأثیر میزان دانسیته آن باشد. در حقیقت و در مدت زمان طولانی (به عنوان مثال ۱ ماه) میزان کاهش مقاومت حرارتی در اثر جذب آب حدوداً ۲۲% است که معادل ۲۸% افزایش ضریب هدایت k خواهد بود. هر چقدر دانسیته یونولیتها بیشتر شود اندازه سلولهای آن کاهش پیدا کرده و با فاصلههای کمتری در کنار هم قرار میگیرند، در نتیجه نفوذ بخار آب به داخل آن سختتر خواهد بود. جدول زیر نیز نشان میدهد که هر چقدر میزان دانسیته یونولیت بیشتر شود درصد نفوذ بخار آب به داخل آن نیز کمتر خواهد شد.
میزان عبور متوسط بخار آب | دانسیته یونولیت (Lb/ft۳) |
۱.۲ – ۲.۲ | ۱ |
۰.۶ – ۰.۸ | ۲ |
۰.۵ – ۰.۷ | ۲.۵ – ۳ |
انواع یونولیت و کاربردهای آنها
یونولیتها امروزه میتوانند انواع مختلفی داشته باشند و هر کدام از آنها میتوانند به واسطه داشتن ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفرد خود از کاربردهای متعددی برخوردار باشند. از جمله رایجترین یونولیتها و کاربردهای آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
یونولیت فشرده
این یونولیت دارای دانسیته بالای ۴۰ بوده و از وزن بالایی برخوردار است و میتواند در صنایع مختلفی همچون ساختمانسازی، خودروسازی، تولید در و پنجره ضد سرقت، تولید عایقهای صوتی، مجسمهسازی و … کاربرد داشته باشد.
بلوک یونولیت استاندارد
یبلوک های یونولیت که معمولاً دارای چگالی ۱۲ هستند میتوانند در ساخت قالب بتن در سقفهای مختلف مانند سقف دال یکطرفه (سقف تیرچه بلوک) استفاده شوند.
یونولیت دیواری
یونولیت دیواری از جمله انواع یونولیتها است که میتواند به اشکال مختلفی همچون دیوارپوش فوم، فوم دیوار تزئینی، فوم دیوارپوش و پنل های سه بعدی دیوار در دسترس باشد و کاربردهای متعددی در ساختمانسازی و دکوراسیون داخلی ساختمان داشته باشد.
یونولیت بستهبندی
یونولیتهای بستهبندی نیز از جمله یونولیتهایی هستند که میتوانند به صورت ورقهای یا به صورت قالبهای سفارشی تولید شوند و در صنعت بستهبندی و صنایعی همچون غذا و دارو، پزشکی، قطعات خودرو و … استفاده شوند.
- البته در کنار این یونولیتها نوع دیگری از یونولیتها تحت عنوان یونولیت تزریقی وجود دارند که میتوانند کاربردهای متعددی خصوصاً در عایق سازی نقاط کور ساختمان و سایر صنایع داشته باشند.
معایب و نقاط ضعف یونولیتها
یونولیتها در کنار تمامی مزیتهایی که دارند میتوانند معایب و ایراداتی نیز داشته باشند و حتما باید در زمان استفاده از آنها به این موارد توجه شود. از جمله مهمترین معایب یونولیتها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در صورت رنگ شدن با رنگهای روغنی قابلیت اشتعال پیدا میکنند.
- تعدادی از یونولیتها به دلیل داشتن ترکیباتی همچون کلروفلوروکربنها میتوانند برای محیطزیست و لایه ازن مضر باشند
- یونولیتها معمولاً در برابر حلالهای آلی مقاومت کمی دارند.
- نمیتوان از این مواد در ترکیبات با فویلهای عایق MPVC استفاده کرد.
آیا یونولیت در آب فرو میرود؟
به صورت کلی هر جسمی که چگالی کمتری از چگالی آب داشته باشد میتواند بر روی سطح آب شناور باشد و این امر در مورد یونولیتهای نیز صدق میکند. همانطور که گفته شد یونولیتها میتوانند چگالیهای مختلفی داشته باشند اما از آنجایی که چگالی آب ۹۹۷ kg/m³ است بر روی آب شناور بوده و در داخل آن فرو نخواهند رفت.
جمعبندی نهایی
یونولیت به عنوان یکی از کاربردیترین مواد در بسیاری از صنایع شناخته میشود و از ویژگیهایی همچون وزن کم، طول عمر بالا، مقاومت در برابر فشار و ضربه و… برخوردار است. در پاسخ به این سؤال که آیا یونولیت ضد آب است؟ باید گفت که میزان مقاومت یونولیتها در برابر آب و رطوبت به میزان چگالی و کیفیت پخت آنها مربوط است اما در کل این ماده میتواند مقاومت بسیار خوبی در برابر رطوبت و بخار داشته باشد به همین دلیل میتواند برای عایقبندی بخشهای مختلف ساختمان و همچنین در صنایع مختلف استفاده شود.