صنعت ساختمان‌سازی در دهه‌های اخیر پیشرفت و توسعه قابل توجهی داشته است و امروز از راهکارهای مختلفی برای افزایش ایمنی و مقاومت ساختمان استفاده می‌شود. وال پست یکی از بهترین راه‌های افزایش ایمنی سازه است که به سالم ماندن المان‌های مختلفی همچون تیر، ستون، سقف، دیوار برشی، بادبند و … در زمان وقوع زلزله و … کمک می‌کند. در اصل امروزه تمامی مهندسین و معماران در سراسر جهان توصیه می‌کنند که برای کاهش خرابی‌های ناشی از زلزله و … از تمهیدات ویژه‌ای همچون استفاده از وال پست برای المان‌های غیر سازه‌ای استفاده شود. در ادامه مطلب به بررسی کامل وال پست، انواع و ویژگی‌های آن پرداخته می‌شود.
امروزه استفاده از مصالح مدرن مانند یونولیت در صنعت ساختمان‌سازی رواج بالایی پیدا کرده که می‌توانند در کاهش هزینه‌ها، کاهش زمان ساخت، افزایش ایمنی، کاهش مصرف مصالح، افزایش ایمنی و … مؤثر باشند. وال پست در اصل یک کلاف با طول مشخص است که از دو جز تیر و ستون ساخته می‌شود و با هدف یکپارچگی اسکلت و دیوارها استفاده می‌شود. جداسازی دیوار از اسکلت اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که اسکلت سازه به دلیل داشتن طراحی خاص از سختی بیشتری برخوردار است و در زمان زلزله حرکت جانبی آنها کمتر از دیوار است. وال‌پست (Wall Post) به معنی نگه‌دارنده (Post) دیوار (Wall) در برابر نیروهای وارد بر آن می‌باشد و مهندسان از آن برای جداسازی دیوارها از اسکلت استفاده می‌کنند. در حقیقت تفکیک دیوار از اسکلت باعث می‌شود که کنترل حرکت دیوارها در زمان زلزله راحت‌تر شود و وضعیت سازه در برابر اتفاقات ناگوار بهبود پیدا می‌کند.
انواع وال پست
همان‌طور که یونولیت می‌تواند انواع مختلفی همچون یونولیت دیواری، سقفی، ورقه‌ای، فشرده و … داشته باشد، وال پست نیز به عنوان یک آیتم سازه‌ای می‌تواند از تنوع بالایی برخوردار باشد. از رایج‌ترین وال پست‌ها می‌توان به مواردی همچون وال پست با مقطع نبشی، وال پست با مقطع ناودانی، وال پست FRP، وال‌پست با مقطع IPE، وال پست با مقطع باکس فولادی، وال پست با مش الیاف کربن و وال پست با مش فایبرگلاس اشاره کرد. وال پست‌ها از نظر شکل ظاهری نیز می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند که به شرح زیر هستند:
وال پست قائم یا عمودی
وال‌پست قائم یا عمودی مانند یک تیر یا ستون است و در دیوارهایی که بیشتر از ۵ متر طول دارند حتماً باید استفاده شود. همچنین زمانی که طول دیوار بیش از ۴۰ برابر ضخامت آن باشد لازم است که از وال پست قائم استفاده شود.
وال پست افقی
وال پست افقی نیز نوعی از نگه‌دارنده‌های دیوار است که به صورت افقی و با اتصال بین وال پست عمودی و یا بین دو فریم اجرا می‌شود. اجرای این نوع از وال پست‌ها برای دیوارهایی با ارتفاع ۳.۵ متری اجباری بوده و دیوارهایی هم که ارتفاع آنها بیش از ۳۰ برابر ضخامت آن باشد به این نوع از وال پست‌ها نیاز دارند.
وال پست ترکیبی
وال پست ترکیبی همان‌طور که از نام آن مشخص است ترکیبی از هر دو وال پست افقی و وال پست قائم است. وال پست‌های ترکیبی نیز همانند وال پست‌های قائم و افقی می‌توانند در مهار دیوارها و بازه حرکتی آنها نقش پررنگی داشته باشند. در مقاله دیگری از سایت مادفوم به بررسی کامل یونولیت بسته‌بندی، کاربردها و ویژگی‌های آن پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
- البته انواع وال پست و مهار دیوار از نظر اجرایی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین آنها شامل مواردی همچون اجرای وال پست با انکر بولت و نبشی کشی، اتصال دیوار به ستون با میلگرد، اجرای تسمه دور ستون، مهار دیوار به وسیله تعبیه میلگرد در داخل ستون‌های مجاور، مهار دیوار از طریق تعبیه میلگرد در داخل کف، مهار دیوار به دیوارهای برشی از طریق عبور میلگرد در سوراخ قالب‌ها و اجرای وال پست برای جان پناه بام (وال پست جان پناه) هستند.
ویژگی‌های مهم در مورد وال پست
همان‌طور که گفته شد استفاده از وال پست می‌تواند با هدف تحکیم دیوارها و جلوگیری از خسارت در زمان زلزله و … باشد و از ویژگی‌های متعددی برخوردار است که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- نمونه‌های فلزی وال پست به شکل پروفیل نبشی، ناودانی و قوطی هستند.
- این تجهیزات در فواصل و طول‌های مشخص و در جهت یکپارچه عمل کردن دیوارها استفاده می‌شوند
- وال پست به صورت یک تیر یا ستون عمل می‌کند و محل قرارگیری آن در انتهای فریم با دهانه بالا و محلی که با دیوار پوشش می‌شود، می‌باشد.
در حقیقت وال پست افقی دیوار را با اسکلت سازه درگیر می‌کند و به استحکام آن کمک می‌کند و وال پست‌های قائم در دهانه‌های بزرگ کاربردی هستند. جداسازی دیوار از اسکلت به معنی درگیر نکردن دیوار با اسکلت نیست بلکه دیوار و اسکلت به شیوه پیشرفته‌ای درگیر می‌شوند و به صورت پیوسته عمل خواهند کرد.
مهم‌ترین نکات در اجرای وال پست
برای اجرای وال پست لازم است که به نکات و فاکتورهای مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- قبل از بتن‌ریزی سقف باید بیس پلیت در زیر و روی تیر بتنی و در محل اجرای وال پست اجرا شود.
- حتماً باید قبل از جوشکاری وال پست‌ها ابعاد داخلی ساختمان اندازه‌گیری شوند تا مشکلی ایجاد نشود.
- حداقل پروفیل مصرفی برای وال پست نبشی ۵ است و کمتر از آن مجاز نخواهد بود.
- در زمان اجرای وال پست باید از شاقول بودن آن اطمینان داشت و جوشکاری آن باید توسط افراد متخصص و ماهر انجام شود
- برای جلوگیری از تغییر سختی ستون نباید وال پست به ستون متصل شود.
اشتباهات رایج در اجرای وال پست
هرچند که نصب و اجرای وال پست در دیوارها و سازه‌ها کار ساده‌ای بوده و نیازی به تخصص و مهارت ویژه‌ای ندارد اما در صورت وجود اشتباه در اجرای آنها ممکن است که عملکرد معکوس داشته باشند و نتوانند از خطرات و خسارات احتمالی جلوگیری کنند. از جمله مهم‌ترین اشتباهاتی که می‌توانند عملکرد وال پست را تحت تأثیر قرار دهند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از میلگردها در اجرای وال پست‌های افقی به جای استفاده از نبشی‌ها
- عدم اجرای پشت به پشت نبشی‌های افقی یا قائم که باعث می‌شود دیوار فقط در یک سمت داخل نبش ها اجرا گردد.
- چنانچه قبل از بتن‌ریزی بیس پلیت اجرا نشود باید از میلگرد در تیر استفاده کرد و پروفیل وال پست به آن جوش داده شود. همچنین می‌توان پلیت ها را توسط رول بولت به تیرها از بالا و پایین، متصل کرد.
جمع‌بندی نهایی
وال پست یک المان غیر سازه‌ای و غیر باربر است که بخشی از دیوار یا پارتیشن را تشکیل می‌دهد و با هدف بهبود عملکرد دیوار در برابر بارهای لرزه‌ای و کاهش خسارت‌ها استفاده می‌شود. وال پست می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد اما به صورت کلی به دو دسته افقی و عمودی تقسیم می‌شود و مانند یونولیت می‌تواند از ویژگی‌های مختلفی برخوردار باشد.
