سازههای بتنی امروزه جایگاه ویژهای در صنعت ساختمانسازی و پروژههای عمرانی دارند اما با وجود مقاومت بسیار زیادی که در برابر عوامل محیطی، نوسانات دما و … دارند میتوانند دچار آسیبهایی همچون شکستگی، ترکخوردگی و … شوند. امروزه بهمنظور محافظت از سازههای بتنی و جلوگیری از آسیب دیدگی آنها از انواع کاور یا پوششهای بتن استفاده میشود. کاور بتن میتواند از سازهها در برابر انواع عوامل خارجی، ضربه، فشار، تغییرات دما، تغییرات آب و هوا و … محافظت کند و به افزایش طول عمر سازه بتنی و ماندگاری بیشتر آن کمک خواهد کرد. در ادامه این مطلب بررسی خواهد شد که پوشش بتن چیست و شامل چند نوع میباشد و از چه کاربردهایی برخوردار است.
پوشش بتن چیست؟
پوشش یا کاور (Cover) بتن در اصل به لایهای از بتن اطلاق میشود که بهمنظور محافظت از میلگردها، تیرآهنها و سایر مصالح فلزی در سازههای ساختمانی به کار میرود. به عبارتی، ضخامت لایهای ایجادشده در میلگردهای آرماتور سازههای بتنی همان پوشش بتن است. در حقیقت حفاظت از عناصر آهنی مانند تیرآهن، میلگرد و … در ساختمانسازی به معنی حفظ سرمایه، افزایش طول عمر سازه و کاهش هزینهها خواهد بود به همین دلیل استفاده از پوشش بتن، یونولیت و … برای محافظت از این عوامل اهمیت بالایی دارد. پوشش بتن به عنوان یک سپر ایمنی عمل کرده و از میلههای فولادی در برابر عواملی مانند رطوبت، زنگزدگی، آتشسوزی و دیگر خطرات محیطی محافظت میکند. میزان ضخامت کاور بتن میتواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون نوع سازه، شرایط جوی و استانداردهای موجود باشد.
مهمترین دلایل استفاده از پوشش بتن چیست؟
بهصورت کلی در صنعت ساختمانسازی مدرن از مواد و متریال های نوین مانند ورق یونولیت، بلوک هبلکس، ورق گالوانیزه و … در جهت ارزانسازی، ایمنسازی، سریع سازی و زیباسازی پروژهها استفاده میشود و کاور بتن نیز میتواند تمام این اهداف را شامل شود. از مهمترین دلایل استفاده از پوشش بتن میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- پوشش بتن با ایجاد یک لایه محافظتی بر روی میلگردها میتواند از خوردگی و پوسیدگی آنها جلوگیری کند چرا که مانع از نفوذ راحت رطوبت به سطح آنها میشود.
- کاور بتن میتواند میزان مقاومت سازه در برابر حریق را افزایش بدهد چرا که به سادگی دچار آتشسوزی نمیشود و از توسعه آن جلوگیری میکند که موجب کاهش خطرات ناشی از حریق میگردد.
- پوشش بتن میتوان باعث بهبود عملکرد سازه در برابر زلزله شود چرا که باعث ایجاد انسجام و یکپارچگی در سازه میشود. در اصل بتن میتواند مانع از لغزش و تکان خوردن میلگردها در زمان زلزله و بروز خسارت جلوگیری کند.
- کاور بتن همچنین میتواند در برابر انواع عوامل شیمیایی از متریال های سازهای محافظت کند و به طول عمر آنها کم کند.
- پوشش بتن میتواند زیبایی بصری ویژهای به سازه بدهد و هرگونه عیب و ایراد میلگرد، آهن و … را پوشش بدهد.
انواع پوشش بتن چیست؟
پوشش بتن همچون مصالح و متریال های مدرن ساختمانی همچون تری دی پنل میتواند بر اساس فاکتورها و پارامترهای متعددی دستهبندی شود و تنوع بالایی دارد. از جمله رایجترین نوع پوششهای بتن میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
-
درز گیرندهها
پوشش بتن درز گیرنده اولین خط دفاعی در برابر نفوذ مواد مضر به درون بتن بوده و با ایجاد یک لایه محافظتی مانع از ورود انواع گازهای مضر مانند دیاکسید کربن، رطوبت و … به داخل متریال میشود.
-
نفوذ کنندهها
پوشش بتن نفوذکننده در اصل نوعی محلول با ویسکوزیته پایین و از جنس پلیمر است که به درزهای بتن نفوذ کرده و مانع از ورود مواد مضر میشود. این پوشش میتواند با جلوگیری از ورود انواع مواد خورنده به داخل بتن از آسیب دیدگی آن جلوگیری کرده و گازهای مضر را نیز از سطح بتن خارج میکند.
-
مسدود کنندهها
پوشش مسدودکننده معمولاً از سیلیکات و سیلیکوفلوریت تهیه شده و بهمنظور تعمیر و ترمیم بتن به کار میرود. این نوع پوشش بهصورت دوغابی به کار میرود و استفاده از آن کار راحتی است. این نوع پوشش بتن نیز به شکل نفوذ و واکنش با بتن عمل میکند و تمامی منافذ را مسدود میکند و به افزایش طول عمر و کاهش خرابیها کمک میکند.
-
روکشهای سطح
روکش سطح نیز یکی از انواع پوششهای بتن است که بر پایه لاتکس پلیمری و سیمان تولید شده و چسبندگی بالایی دارد. این پوشش به شکل یک لایه ضخیم بر روی سازههای بتنی اجرا شده و در کنار زیبایی میتواند مقاومت و ماندگاری سازه را بالا ببرد.
مهمترین کاربردهای پوشش بتن چیست؟
پوشش بتن میتواند همانند یونولیت بسته بندی و بسیاری از متریال های مدرن دیگر از کاربردهای متعددی برخوردار باشد. ویژگیها و مزایای متعددی که این کاور دارد باعث میشود که در پروژههای مختلف استفاده شود. از مهمترین کاربردهای این کاور میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- پوشش بتن میتواند بهمنظور حفاظت از سازههای مختلف در انواع پروژههای خانگی، صنعتی، تجاری، تفریحی، خدماتی و … به کار برود.
- در کنار افزایش مقاومت و ماندگاری سازه، پوشش بتن میتواند بهمنظور افزایش زیبایی و جذابیت سازه کاربردهای متعددی داشته باشد و طراحی و نمای سازه را تحول بدهد.
- این پوششها میتوانند بهمنظور کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری سازههای مختلف مورد استفاده قرار بگیرند.
حداقل ضخامت کاور بتن در فونداسیون
خوشبختانه مقررات ملی ساختمان (مبحث نهم) و استانداردهای بینالمللی مانند ACI 318 ابهامات مربوط به پوشش بتن را از بین برده است و با مراجعه به این استانداردها میتوان تمام جزئیات استفاده از کاور بتن را مطالعه کرد. مقدار کاور بتن (پوشش بتن روی میلگرد) بسته به نوع عضو سازهای، شرایط محیطی و نوع قالب متفاوت خواهد بود اما بهصورت کلی به شرح زیر خواهد بود:
- حداقل ضخامت کاور برای میلگردهای اصلی در فونداسیونها (مثل پی نواری یا گسترده) معمولاً ۷۰ تا ۷۵ میلیمتر و در موارد خاص بیشتر حتی تا ۱۵۰ میلیمتر در نظر گرفته میشود
- کاور بتن در تیرها و ستونها حداقل ۲۰ تا ۴۰ میلیمتر است. به عنوان نمونه برای تیر بتنی داخلی، حداقل ۲۰ میلیمتر و برای تیرهای در معرض هوا یا خاک، بیشتر است.
- در حقیقت ضخامت کاور بتن بر اساس فاصله آرماتورها تعیین نمیشود بلکه باید با در نظر گرفتن حداقل ضخامت مشخص شده در مقررات و شرایط محیطی تعیین شود.
جمعبندی نهایی
پوشش بتن لایهای از بتن اطلاق میشود که بهمنظور محافظت از میلگردها، تیرآهنها و سایر مصالح فلزی در سازههای ساختمانی به کار میرود و میتواند انواع مختلفی همچون درز گیرندهها، نفوذکنندهها، مسدودکنندهها و روکشهای سطح داشته باشد. این کاورها در کنار افزایش مقاومت سازه میتوانند به کاهش هزینهها، افزایش طول عمر، افزایش زیبایی بصری و … نیز کمک کنند.