بتن به عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد و مصالح ساختمانی در بسیاری از قسمت های سازه از پی تا سقف مورد استفاده قرار می‌گیرد و به افزایش استحکام و مقاومت آن کمک می‌کند. از آنجایی که بتن قبل از خشک شدن دارای سیالیت بالایی است در زمان اجرای پی، فونداسیون، ستون‌ها، سقف‌ها و … از قالب‌های مختلف برای نگهداری آن‌ها در فرم و حالت مورد نظر استفاده می‌شود.
بتن از قابلیت چسبندگی زیادی برخوردار است و به همین دلیل جدا شدن آن از قالب می‌تواند چالش‌های ویژه‌ای به دنبال داشته باشد و این باعث می‌شود که از روغن‌های رهاساز قالب استفاده شود. روغن قالب بتن به واسطه ترکیبات و خواص فیزیکی و شیمیایی خود مانع از چسبیده شدن بتن‌ها به قالب شده و بعد از خشک شدن به راحتی می‌توان آن‌ها را جدا کرده و دوباره استفاده نمود. در ادامه مطلب بررسی خواهد شد که روغن قالب بتن چیست، چه ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد.
روغن قالب بتن چیست؟
روغن قالب بتن در حقیقت یک نوع روغن شیمیایی و امولسیونی است که بر پایه مواد نفتی تولید شده و قابلیت انحلال در آب را دارد. این روغن در اصل ترکیبی از روغن‌های مخصوص، افزودنی‌ها و مواد شیمیایی مختلف است که در واکنش با مواد شیمیایی موجود در بتن یک لایه نازک عایق تشکل می‌دهند که باعث آب‌گریزی آب در سطح قالب می‌شود و این عایق می‌تواند جداسازی قالب از بتن را راحت‌تر کند.
ویژگی‌ها، مزایا و خواص روغن قالب
- روغن قالب بر پایه مواد نفتی تشکیل می‌شود و می‌تواند از خواص و ویژگی‌های مشابه این مواد نیز برخوردار باشد.
- این روغن معمولاً به رنگ قهوه‌ای بوده و دارای ویسکوزیته پایینی است.
- این روغن باعث تغییر رنگ در سطح بتن نمی‌شود
- روغن قالب می‌تواند تنوع بالایی داشته باشد و بر اساس جنس قالب تولید شود به همین دلیل علاوه بر ساختمان‌سازی در صنایع دیگر نیز کاربردهای متعددی دارد.
- این روغن می‌تواند روند جداسازی و تمیز کردن قالب‌های بتن را تسهیل کرده و سرعت ببخشد.
- این روغن می‌تواند زمان اجرای پروژه‌ها را سرعت بخشیده و در زمان صرفه‌جویی کند.
- به هیچ عنوان با بتن ترکیب نشده و هیچ اختلالی در کیفیت بتن ایجاد نمی‌کند.
- با روان کردن سطح قابلت باعث تشکیل بتن یک دست و صاف شده و از کرمو شدن آن جلوگیری می‌کند.
- موجب سهولت حرکت حباب‌های هوا در مجاورت قالب شده و باعث ایجاد سطحی صاف در بتن می‌شود.
- روغن قالب بتن نسبت به روغن‌های رزینی، با محیط‌زیست سازگارتر بوده و آسیبی به آن وارد نمی‌کند.
- این روغن هیچ‌گونه اختلالی در روند خشک شدن بتن ایجاد نمی‌کند.
- در صورت استفاده از این روغن برای جداسازی بتن از قالب نیازی به ضربه زدن نخواهد بود
مهم‌ترین کاربردهای روغن قالب بتن
روغن‌های قالب می‌توانند فرمولاسیون ویژه و متفاوتی داشته باشند و در صنایع مختلفی همچون غذا، دارو، ساختمان‌سازی و … مورد استفاده قرار بگیرند. به صورت کلی روغن‌های قالب می‌توانند دو نوع مختلفی داشته باشند. روغن‌هایی که بر پایه آب بوده و روغن‌هایی که بر پایه حلال هستند. روغن قالب بتن از جمله روغن‌های مبتنی بر آب است که سازگاری بالایی با محیط‌زیست داشته و در برابر حریق و آتش‌سوزی نیز مقاومت بالایی دارد. این روغن‌ها همانند یونولیت بسته بندی می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- از روغن‌های قالب می‌توان در کارخانه‌های موزاییک‌سازی استفاده کرد.
- این روغن‌ها در کارخانه‌های قطعات پیش‌ساخته بتنی کاربردهای متعددی دارند.
- در صنعت ساختمان‌سازی و به منظور رهاسازی انواع قالب‌های فلزی، چوبی و پلاستیکی به کار می‌روند.
نحوه کاربرد روغن قالب
روغن قالب بتن نیز همانند انواع مصالح و متریال های ساختمانی دیگر می‌تواند شیوه مصرف منحصربه‌فردی داشته باشد و باید نکات آن را رعایت کرد. قبل از استفاده از روغن‌های رهاساز حتماً باید سطح قالب‌ها به خوبی تمیز شده و هرگونه آلودگی و لکه موجود در سطح آن از بین برود. سپس باید با استفاده از رول، فرچه یا هر وسیله کاربردی دیگر مقداری از روغن را در ضخامت مناسب بر روی سطح قالب مالید و سطح آن را به صورت کامل پوشش داد. ضخامت روغن مورد استفاده در قالب‌های بتنی می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی همچون شرایط استفاده، میزان ویسکوزیته روغن و دمای قالب‌ها باشد.
قالب‌هایی که از دمای بیشتری برخوردارند باید از روغن با ضخامت بیشتری استفاده کنند. برای آنکه ضخامت روغن به درستی بر روی قالب اجرا شود می‌توان از نازل‌های مخصوص استفاده کرد. ای نازل‌های باید از جنس پلاستیک، نیکل یا استیل زنگ نزن باشند چرا که جداکننده‌های واکنشی که شامل اسیدهای چرب هستند با برنج، برنز، آلومینیوم، آهن و استیل‌های معمولی واکنش می‌دهند.
مهم‌ترین نکات استفاده از روغن قالب بتن
برای استفاده از روغن‌های رهاساز قالب لازم است که به نکات و دستورالعمل‌های اجرایی مختلف توجه داشت که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- هر یک واحد از ماده روغن قالب را می‌توان با ۵۰ الی ۱۰۰ درصد آب مخلوط کرده و سپس مورد استفاده قرار داد.
- در زمان استفاده از روغن قالب بتن باید حتماً از دستکش و عینک ایمنی استفاده شود.
- جایگزین کردن روغن قالب بتن با روغن سوخته و روغن‌های دیگر می‌تواند منجر به لکه شدن، کرمو شدن و ناهمواری سطح بتن می‌شود.
- استفاده بیش از حد از روغن قالب بتن می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و باعث آسیب بتن گردد.
- در صورت استفاده از نازل‌ها برای پاشش روغن بر روی قالب باید فشار نازل ۳۰ تا ۶۰ PSI باشد تا پوشش مناسبی بر روی سطح قالب ایجاد شود
قیمت روغن قالب بتن
روغن قالب یا روغن رهاساز از جمله مواد کاربردی است که می‌تواند در کاهش هزینه‌ها، افزایش کیفیت بتن، افزایش سرعت ساخت‌وساز و … مؤثر باشد. قیمت این روغن‌ها همانند قیمت یونولیت سقفی می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون پایه اصلی و نوع روغن، کیفیت تولید، برند و شرکت تولید کننده، استانداردهای تولید و مدت زمان گارانتی، نرخ ارز، حجم و مقدار روغن، ویژگی‌ها و خواص روغن و … باشد.
