صنعت ساختمان‌سازی به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع در سراسر جهان شناخته می‌شود. چرا که بسیاری از محصولات صنایع دیگر همچون صنعت فولاد، گچ، سیمان، لوله و اتصالات، برق و … در این صنعت استفاده می‌شود. امروزه با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی‌ها و علوم مختلف مصالح مدرن و جدید جایگزین مصالح سنتی شده‌اند و توانسته‌اند در کاهش مصرف انرژی‌ها، کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت ساخت‌وساز، افزایش ایمنی ساختمان‌ها، افزایش طول عمر بنا و … مؤثر باشند. استفاده از مصالحی همچون آجر، بلوک‌های سفالی، گچ، سیمان، قیر و گونی و … در گذشته در صنعت ساختمان‌سازی رواج بسیار زیادی داشت اما امروزه این مصالح با مصالح مدرن جایگزین شده‌اند. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین مصالح جایگزین مصالح سنتی پرداخته می‌شود.
مصالح ساختمانی چیست؟
به صورت کلی تمامی متریال‌ها، اجسام و اقلامی که در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود به عنوان مصالح ساختمانی شناخته می‌شوند. این مصالح تنوع بسیار زیادی دارند و در هر مرحله از ساخت بناها از اقلام مختلفی از آنها استفاده می‌شود. مصالح ساختمان در طول تاریخ همواره دستخوش تغییرات زیادی بوده‌اند به‌گونه‌ای که امروزه در نقاط بسیار کمی از جهان ساخت ساختمان با استفاده از گل، سنگ، چوب و … انجام می‌شود و مصالح مدرن و هوشمند جایگزین مصالح سنتی شده‌اند.
مصالح ساختمانی نوین می‌توانند در سه دسته اصلی شامل مصالح سبک ساختمانی سازه‌ای، مصالح سبک ساختمانی غیر سازه‌ای و مصالح ساختمانی سیستمی سبک طبقه‌بندی شوند و هر کدام از آنها می‌توانند مزیت‌های متعددی نسبت به مصالح سنتی و قدیمی داشته باشند.
مزایای مصالح ساختمانی مدرن
مصالح ساختمانی در مراحل مختلف ساخت بناها استفاده‌های متعددی دارند و از زمان گودبرداری، اجرای داربست و شروع ساخت‌وساز می‌توان از انواع مختلفی از مصالح بهره برد. استفاده از مصالح ساختمانی نوین و مدرن به عنوان جایگزین مصالح سنتی می‌تواند مزایای متعددی داشته باشند که مهم‌ترین آنها به شرح زیر می‌باشند:
- سرعت بخشیدن به انجام عملیات ساخت‌وساز پروژه‌های مختلف
- کمک کردن به کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز
- افزایش مقاومت کلی سازه‌ها در برابر زلزله و عوامل بیرونی مختلف
- کمک به سهولت اجرای پروژه‌ها و روان‌تر شدن فرآیند ساخت
- کمک که به صرفه‌جویی در مصرف بسیاری از انرژی‌ها
- تأمین آسایش و آرامش بیشتر و بهتر ساکنین به سبب عایق بودن مصالح جدید در برابر رطوبت، نور، حرارت و صوت
- افزایش طول عمر ساختمان و کاهش استهلاک آن
- زیبایی و جذابیت بیشتری سازه‌ها و …
مهم‌ترین جایگزین‌های مصالح سنتی
با پیشرفت روزافزون علوم و تکنولوژی‌های مختلف صنعت ساختمان‌سازی نیز دچار تحولات مختلفی شده است و امروزه انواع مصالح نوین برای استفاده در پروژه‌های ساختمانی مختلفی در دسترس هستند. از جمله رایج‌ترین مصالح مدرن و نوین که امروزه استفاده‌های متعددی دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دیوارهای پیش‌ساخته
یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مصالح نوین و مدرن ساختمانی که امروزه جایگزین مصالح سنتی مانند آجر، بلوک و … شده‌اند دیوارهای پیش‌ساخته می‌باشند. دیوارهای پیش‌ساخته خود می‌توانند به چند دسته مختلف تقسیم شوند و به عنوان پنل دیواری باربر، پنل دیواری غیر باربر و فوم سقفی مورد استفاده قرار بگیرند. این دیوارها می‌توانند سرعت ساخت‌وساز را بسیار زیاد کنند و در مصرف مصالح و هزینه‌های مختلف صرفه‌جویی نمایند. برای تولید این مصالح معمولاً از ورق گالوانیزه، فوم پلی یورتان، فویل آلومینیوم، میله‌های آهن و بتن استفاده می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های دیوارهای پیش‌ساخته شامل مواردی همچون عایق رطوبت بودن، مقاومت در برابر خوردگی و فرسایش، مقاومت در برابر انقباض، انبساط، صوت، حرارت و زلزله، امکان نقاشی و گچ کاری راحت‌تر و … می‌باشند. در مقاله‌ای تحت عنوان دیوار پیش ساخته چیست ؟ که از سایت مادفوم منتشر شده است به بررسی کامل‌تر و جامع‌تر دیوارهای تری دی پنل که از یونولیت تولید می‌شوند پرداخته شده و می‌تواند اطلاعات مفیدی به افراد ارائه کند.
شیشه‌های هوشمند
یکی از مهم‌ترین مصالحی که در تمامی پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود شیشه است. برخلاف گذشته که از شیشه‌های ساده استفاده می‌شد امروزه از شیشه‌های هوشمند یا مات شونده استفاده می‌شود که از حالت شفاف به مات و برعکس تبدیل می‌شود. این شیشه‌ها می‌توانند در طول روز شفاف شده و نور خورشید را به داخل ساختمان انتقال دهند و در طول شب برای ایجاد حریم خصوصی مات شده و اجازه دیدن شدن داخل را از بیرون ندهند. این شیشه می‌توانند حداقل ۱۰ سال عمر کند و کاربردهای دیگری همچون پارتیشن‌بندی و تفکیک فضاهای مختلف را دارد.
بتن‌های خود ترمیم شونده
بتن یکی از کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی است که در بسیاری از مراحل ساخت‌وساز به کار می‌رود اما بتن‌ها می‌توانند تحت شرایط خاص دچار ترک، شکستگی و آسیب شوند. بتن‌های خود ترمیم شونده یکی از بهترین مصالح مدرن هستند که از گسترش ترک‌ها جلوگیری کرده و آنها را بازسازی و پر می‌کند. این بتن‌ها در حقیقت همان بتن‌های معمولی هستند که به آنها مواد افزودنی مختلفی اضافه شده و از طول عمر بالاتری برخوردارند. مهم‌ترین عاملی که در این بتن‌ها به ترمیم آنها کمک می‌کند وجود کپسول‌های سیلیکات سدیم است.
انواع یونولیت
یونولیت‌ها اولین بار در سال ۱۸۳۹ کشف شده‌اند و از زمان تجاری‌سازی تاکنون انقلاب بزرگی در صنعت ساختمان‌سازی ایجاد کرده‌اند. امروزه یونولیت در بسیاری از بخش‌های مختلف ساختمان خصوصاً سقف و دیوارها استفاده می‌شود. یونولیت‌ها دارای وزن بسیار کمی هستند، در برابر رطوبت و حرارت و صوت مقاوم هستند، در برابر عوامل شیمیایی مقاوم هستند، قابلیت بازیافت دارند، مقاومت فشاری و کششی بالایی دارند و بسیار مقرون‌به‌صرفه می‌باشند.
مهم‌ترین کاربرد یونولیت استفاده در سقف ساختمان‌ها بوده که جایگزین بلوک‌های سفالی و سیمانی می‌شوند و می‌توانند وزن کلی ساختمان را به شکل قابل‌توجهی کاهش داده و سرعت ساخت‌وساز را افزایش دهند. همان‌طور که گفته شد یونولیت‌ها به عنوان ماده اصلی تشکیل‌دهنده دیوارهای پیش‌ساخته ۳D Panel شناخته می‌شوند.
پانل‌های کامپوزیت آلومینیومی
یکی دیگر از مصالح ساختمانی مدرنی که امروزه جایگزین مصالح سنتی مانند آجر، سنگ، سیمان و … شده است پانل‌های کامپوزیت آلومینیومی است که بیشترین استفاده آن در نمای ساختمان‌ها است. این پانل‌ها از دو لایه ورق آلومینیومی ساخته می‌شوند که بین آنها یک لایه پلی‌اتیلن قرار می‌گیرد. این پانل‌ها می‌توانند در برابر عوامل محیطی مانند گردوغبار، ضربه، تغییرات دمایی، انجماد و انبساط، آتش‌سوزی تابش نور آفتاب، نم و رطوبت و … مقاومت بسیار خوبی داشته باشند و از طول عمر بسیار خوبی برخوردارند و می‌توانند نمای بسیار زیبا و فوق‌العاده‌ای به ساختمان‌ها بدهند.
آجرهای تصفیه‌کننده هوا
یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مصالح جدیدی که جایگزین مصالح قدیمی و سنتی مانند خشت، آجر و بلوک شده است آجرهای تصفیه‌کننده هوا می‌باشد. این آجرها خصوصاً در محیط‌های شهری و آلوده می‌تواند به خوبی هوا را تصفیه کند. این آجرها می‌توانند به خوبی هوای آلوده را فیلتر کرده و حذف کنند و در نهایت هوای تمیزی به بیرون منتقل کنند. آجرهای تصفیه کننده، از دو لایه و عایق ساخته شده‌اند و قادرند ۳۰ درصد از ذرات ریز و ۱۰۰ درصد از ذرات درشت را فیلتر کنند.
علاوه بر موارد عنوان شده می‌توان مصالح دیگری که امروزه به عنوان مصالح نوین و مدرن در صنعت ساختمان‌سازی نام برد که هر کدام دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی هستند. از جمله این مصالح می‌توان به مواردی همچون یونولیت دیواری، بتن‌های اسفنجی، بتن‌های رسانای نور، ورق‌های پلی کربنات، بتن‌های رومی، سالید سرفیس، بلوک‌های سبک، کاشی‌های حرارتی، سنگ نورگذر، الوار توده‌ای، پانل فیبر سیگار، آجرهای تولید شده از ته سیگار و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های متعدد امروزه صنعت ساختمان‌سازی را با تحولات بزرگی مواجه کرده است و امروزه استفاده از مصالح مدرن و نوین به جای مصالح سنتی بسیار رایج شده است. این مصالح می‌توانند در افزایش سرعت ساخت‌وساز، کاهش هزینه‌ها، افزایش مقاومت و طول عمر سازه‌ها، افزایش زیبایی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی‌ها و … مؤثر باشند. از مهم‌ترین جایگزین مصالح سنتی می‌توان به یونولیت‌ها، دیوارهای پیش‌ساخته، بتن‌های خود ترمیم‌کننده، پانل‌های کامپوزیت آلومینیوم و … اشاره کرد که هر کدام کاربردهای متعددی دارند.
