هرچند که امروزه از مصالح و متریال‌های مدرن در صنعت ساختمان‌سازی با هدف افزایش ایمنی، افزایش آسایش، کاهش وزن سازه، کاهش زمان ساخت‌وساز، افزایش طول عمر ساختمان و… استفاده می‌شود اما محدودیت‌های فضا، وجود سروصداهای شهری و صنعتی و … باعث می‌شوند که ساختمان‌ها از نظر آلودگی صوتی نیاز به عایق‌بندی داشته باشند در غیر این صورت آسایش ساکنان ساختمان دچار اختلال خواهد شد. امروزه از انواع عایق‌های صوتی برای عایق‌بندی دیوارها استفاده می‌شود و هر کدام از آنها می‌توانند ویژگی‌ها، مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی بهترین روش عایق‌بندی برای دیوار پرداخته خواهد شد.
عایق ساختمان چیست؟
در حقیقت هرگونه پوششی که بتواند مانع از انتقال ماده و انرژی شود به عنوان عایق شناخته می‌شود. عایق‌های ساختمانی نیز می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی شوند اما به صورت کلی می‌توانند شامل عایق‌های صوتی، عایق‌های حرارتی و عایق‌های رطوبتی باشند و هر کدام از آنها کاربردهای متعددی دارند.
عایق صوتی (Soundproofing) یکی از انواع عایق ساختمانی است که میزان انتقال انرژی صوتی از محیطی به محیط دیگر را کاهش می‌دهد هرچند که این میزان انتقال می‌تواند تحت تأثیر منبع صدا و گیرنده نیز قرار داشته باشد. همان‌گونه که استفاده از انواع عایق رطوبتی ساختمان مزیت‌های خاص خود را دارد، استفاده از عایق‌های صوتی نیز می‌تواند مزیت‌های متعددی همچون کاهش و کنترل سروصدا، ایجاد آرامش در محیط‌های مختلف مانند اتاق کار، اتاق خواب و …، کاهش نشست صدا از محیط خارج به داخل منزل و یا از اتاق مجاور، بهبود کیفیت صداها در محیط‌های مختلف و محدود کردن سروصدای ناخواسته و ناخوشایند داشته باشد.
انواع عایق‌های صوتی
پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف باعث شده است که امروزه عایق‌های مختلفی برای صوت، حرارت، رطوبت و … وجود داشته باشند. عایق پشم شیشه، کاشی‌هایی از فیبرهای معدنی، کاشی‌های فلزی سوراخ‌دار، عایق فوم صداگیر ترکیبی، عایق فوم شانه تخم‌مرغی، عایق صوتی پلی اورتان پاششی، عایق صوتی سربی، دیوارهای پوششی کناف، کاشی و صفحات ساخته شده از فیبرهای سلولزی، عایق پنل آکوستیکی، عایق فوم پلی‌اتیلن، عایق پلی استایرن، عایق پشم سنگ، عایق پنل گچی و … از رایج‌ترین و کاربردی‌ترین عایق‌های صوتی هستند که در صنعت ساختمان به کار می‌روند. عایق‌های صوتی ساختمان به صورت کلی به دو دسته اصلی عایق‌های پلیمری و عایق‌های معدنی تقسیم می‌شوند.
عایق‌های معدنی
عایق‌های معدنی مانند پشم شیشه و پشم سنگ و … از جمله عایق‌هایی هستند که می‌توانند علاوه بر مقاومت در برابر صوت در برابر حرارت تیز مقاومت زیادی داشته باشند و رایج‌ترین موادی هستند که به عنوان عایق حرارتی ساختمان و در دماهای ۴۰۰ تا ۷۰۰ درجه سانتیگراد استفاده می‌شوند. این عایق‌ها در برابر رطوبت مقاومت کمی دارند و در روش‌های عایق‌کاری با سازه و با لایه محافظ رطوبت استفاده می‌شوند.
عایق‌های پلیمری
این عایق‌ها از انواع عایق ساختمانی هستند که دارای ضریب مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به عایق‌های معدنی بوده و برخلاف آنها می‌توانند در برابر رطوبت نیز مقاومت بالایی داشته باشند هرچند که در برابر حرارت ضعیف هستند. این عایق‌ها می‌توانند در محدوده دمایی بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد استفاده شوند و از آنجایی که برای نصب نیازی به سازه ندارند در روش‌های عایق‌کاری بدون سازه به کار می‌روند.
مهم‌ترین نکات در انتخاب عایق صوتی دیوار
تنوع و تعدد عایق‌های صوتی ساختمانی باعث می‌شود که افراد در زمان انتخاب و خرید آنها دچار سردرگمی و چالش‌های مختلفی شوند. از جمله مهم‌ترین نکات برای خرید عایق‌ها و عایق‌بندی برای دیوار می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- نوع و جنس عایق چرا که هر کدام از عایق‌ها از مواد اولیه مختلفی تولید شده و ویژگی‌ها، مزایا و معایب منحصربه‌فردی دارند.
- میزان مقاومت عایق صوتی در برابر عوامل دیگری همچون رطوبت، حرارت و …
- نحوه به کار بردن عایق اهمیت بالایی دارد چرا که عایق‌ها می‌توانند به صورت روکار و توکار استفاده شوند.
- چگالی عایق باید استاندارد باشد و دارای حالت آکوستیک خوبی باشد.
- نوع مصالح استفاده شده در دیوار ساختمان اهمیت بالایی دارد چرا که هر کدام از انواع مصالح ساختمانی میزان نفوذپذیری صوتی متفاوتی دارند.
- نوع صدایی که در محیط وجود دارد باید مورد توجه قرار بگیرند. صداها می‌توانند به صورت صدای هوابرد یا هوایی و یا صداهای ضربه‌ای یا کوبه‌ای باشند که منبع و منشأ متفاوتی دارند.
ویژگی‌های یک عایق صوتی خوب
مواد مختلفی وجود دارند که می‌توانند در عایق‌بندی بخش‌های مختلف ساختمان به کار بروند اما یک عایق خوب باید دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی باشد که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- عایق باید دارای ساختار سلول باز باشد تا به خوبی بتواند درصد بالایی از صدا را جذب کند و ضریب جذب آن بیشتر از ۰.۷ باشد.
- عایق صوتی مناسب باید در برابر حرارت و رطوبت نیز مقاومت بالایی داشته باشد.
- عایق صوتی باید مقرون‌به‌صرفه باشد و نیاز به مواد و ترکیبات اضافی نداشته باشد.
- عایق صوتی باید در ذخیره‌سازی انرژی‌ها نیز مؤثر باشد و از اتلاف انرژی‌ها در فصول مختلف سال جلوگیری کند.
- یک عایق مناسب باید از استحکام فیزیکی بالایی برخوردار باشد و وزن کمی داشته باشد. همچنین عایق صوتی باید از انعطاف‌پذیری مناسبی برخوردار باشد.
- عایق باید سازگاری بالایی با محیط زیست داشته باشد و چالش‌های بهداشتی ایجاد نکند.
- عایق باید از بروز پدیده کندانس جلوگیری کند چرا که این پدیده به مرور زمان باعث آسیب‌دیدگی دیوارها خواهد شد.
بهترین ماده عایق‌بندی برای دیوار
همان‌طور که گفته شد امروزه می‌توان از انواع عایق‌های پلیمری و معدنی برای جلوگیری از ورود و خروج صدا در بخش‌های مختلف ساختمان مانند دیوار استفاده کرد. هر کدام از انواع عایق‌ها می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند. در حال حاضر می‌توان گفت یونولیت که با نام‌هایی همچون پلاستوفوم، یونولیت و آکاسیف و … نیز شناخته می‌شود بهترین عایق صوتی ساختمانی است. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزیت‌های این ماده پلیمری می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- یونولیت‌ها علاوه بر آنکه عایق صوتی بسیار خوبی هستند می‌توانند در برابر حرارت و رطوبت نیز مقاومت بالایی داشته باشند، به همین دلیل استفاده از آنها می‌تواند با اهداف مختلفی در بخش‌های مختلف ساختمان خصوصاً دیوارها انجام شود.
- قیمت یونولیت در مقایسه با قیمت سایر عایق‌های پلیمری و معدنی بسیار کمتر است و استفاده از آن می‌تواند صرفه اقتصادی بالایی داشته باشد.
- یونولیت‌ها می‌توانند از نظر طرح، شکل، میزان چگالی و دانسیته، ضخامت و … تنوع بسیار زیادی داشته باشند و هر کدام از آنها می‌تواند جهت عایق‌بندی برای دیوار، عایق‌بندی سقف، عایق‌بندی کف و … به کار بروند.
- یونولیت از وزن بسیار کمی برخوردارند و حمل‌ونقل آنها بسیار راحت است، همچنین نصب این مواد نیاز به تخصص و مهارت ویژه‌ای نخواهد داشت.
- یونولیت‌ها می‌توانند از مزیت‌های متعدد دیگری برخوردار باشند که مهم‌ترین آنها کاهش وزن کلی ساختمان، افزایش مقاومت در برابر زلزله، کاهش هزینه‌ها و … هستند.
هزینه‌های عایق‌بندی برای دیوار
عایق‌بندی صوتی دیوار همانند انواع روش‌های عایق‌بندی می‌تواند هزینه‌های مختلفی به همراه داشته باشد و این هزینه‌ها تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی قرار دارد. از جمله مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر روی عایق‌بندی برای دیوار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع عایق مورد استفاده و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن
- نحوه نصب عایق از نظر روکار یا توکار بودن
- حجم و مقدار عایق استفاده شده
- کیفیت عایق و استانداردهای تولید و مدت زمان گارانتی آن
- برند و شرکت تولید کننده عایق
- هزینه‌های مربوط به نصب عایق و …
جمع‌بندی نهایی
امروزه به واسطه وجود انواع آلودگی‌های صوتی در شهرها و کاهش ضخامت دیوارها نیاز به عایق‌بندی بخش‌های مختلف ساختمان شدیدتر شده است و لازم است که از انواع عایق‌های صوتی، حرارتی و رطوبتی برای افزایش آسایش و ایمنی ساکنان استفاده شود. روش‌های مختلفی برای عایق‌بندی برای دیوار وجود دارد و می‌توان از انواع عایق‌های پلیمری و معدنی برای این منظور استفاده کرد. با توجه به ویژگی‌ها و مزایایی که یونولیت‌ها دارند می‌توانند به عنوان بهترین عایق صوتی دیوار شناخته شوند و استفاده از آنها صرفه اقتصادی بالاتری نیز دارد.
