همه چیز درباره جک سقفی + کاربرد، مزایا و معایب
سقف به عنوان یکی از مهم‌ترین قسمت‌های ساختمان شناخته می‌شود که می‌تواند بار و فشار زیادی را تحمل کرده و از سایر قسمت‌های ساختمان نیز محافظت کند. برای نصب و اجرای سقف‌های مختلف بر روی ساختمان به ابزار و مصالح مختلف نیاز هست که یکی از مهم‌ترین آنها جک‌ها می‌باشند. در اصل جک‌ها می‌توانند به صورت موقت سقف را نگهدارند و بعد از تثبیت نهایی سقف برداشته می‌شوند. در ادامه مطلب به بررسی و معرفی کامل جک سقفی، کاربردها و همچنین مزیت‌ها و معایب آن پرداخته خواهد شد.
جک سقفی چیست؟
با پیشرفت صنعت ساختمان‌سازی امروزه از انواع سقف‌های مختلف همچون سقف وافل، سقف یونولیتی که از یونولیت ساخته شده است ، سقف تیرچه‌بلوک، طاق ضربی و … استفاده می‌شود و هر کدام از این سقف‌ها می‌توانند در پروژه‌های مختلفی به کار برده شوند. تمامی سقف‌های گفته شده برای حفظ مقاومت و پایداری خود به یک نگه‌دارنده نیاز دارند و جک سقفی می‌تواند بهترین و مناسب‌ترین گزینه برای این امر باشد. زمانی که در پروژه‌های ساختمانی سقف اجرا می‌شود حتماً باید تکیه‌گاهی وجود داشته باشد که بتواند دیوارها را نگه‌داشته و از ریزش آنها ممانعت کند و جک‌های سقفی به منظور این کار استفاده می‌شوند. سقف‌هایی که از قالب بتن هستند حتماً به جک نیاز دارند چرا که بتن در ابتدا سیال بوده و باید تا زمان سفت شدن توسط قالب و جک کنترل شود. در مقاله‌ای تحت عنوان انواع سقف ساختمانی به بررسی کامل سقف‌های رایج ساختمانی و کاربردها و مزایای آنها پرداخته شده است و می‌تواند اطلاعات مفیدی به خواننده ارائه کند.
انواع جک سقفی
با توجه به آنکه امروزه از انواع مختلفی از سقف‌ها در پروژه‌های مختلفی ساختمانی استفاده می‌شود جک‌ها نیز در انواع مختلفی در دسترس هستند و هر کدام از آنها می‌توانند کاربردها و قابلیت‌های متفاوتی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین انواع جک‌های سقفی می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- جک‌های بدون صلیب به عنوان ساده‌ترین نوع جک سقفی شناخته می‌شود و در انواع سقف‌های بتنی می‌تواند استفاده شود.
- جک سقفی صلیب ثابت که همان‌گونه که از اسم آن مشخص است دارای صلیب ثابتی بوده و هیچ‌گونه انعطافی ندارد به همین دلیل کاربردها و استفاده‌های محدودی داشته و فقط در پروژه‌های ویژه و خاصی استفاده می‌شود.
- جک‌های سقفی U شکل عراقی که بیشتر در کشور عراق مورد استفاده قرار می‌گیرند اما به دلیل کاربردهای متعددی که دارند امروزه رواج پیدا کرده و استفاده می‌شوند. این جک‌ها در حقیقت دارای قابلیت تنظیم ارتفاع هستند و می‌توانند کار را برای سازنده‌های ساختمان بسیار راحت‌تر کنند.
- جک‌های سقفی T شکل که قابلیت چرخش دارند به همین دلیل در مقایسه با سایر جک‌ها بار کمتری را تحمل می‌کنند. این جک‌ها دارای یک رزوه در وسط بوده که امکان تغییر ارتفاع را برای آنها آسان می‌کند و همین امر باعث می‌شود که تحمل کمتری در برابر فشار و بار داشته باشد با این حال می‌تواند استفاده‌های متعددی همچون نصب فوم سقفی داشته باشد.
- در کنار جک‌های معرفی شده جک‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند در پروژه‌های مختلف ساختمانی استفاده شوند. از جمله این جک‌ها می‌توان به جک‌های شمعی و جک‌های تلسکوپی اشاره کرد.
مزایا و معایب جک ساختمانی
جک‌های سقفی ساختمانی همانند هر نوع مصالح و ابزار صنعتی و ساختمانی دیگری می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های جک‌های سقفی می‌توان به افزایش سرعت اجرای ساختمان و نصب آنها، وزن سبک، امکان استفاده چندباره از سقف و صرفه اقتصادی اشاره کرد در حالی که می‌توانند معایبی همچون بالا بودن ضریب لاغری برای بعضی از جک‌های سقفی و سخت بودن نصب مهاربند برای برخی از آنها نیز برای آنها عنوان نمود.
خوشبختانه امروزه امکان استفاده از جک‌های ساختمانی پیش‌ساخته برای کارفرمایان فراهم شده است که در مقایسه با سایر جک‌ها می‌توانند مزایا و معایب مختلفی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های جک پیش‌ساخته می‌توان به تنوع در اندازه و طول، قابلیت تنظیم طول جک، امکان طراحی منحصربه‌فرد برای طول‌های جزئی، داشتن رنگ و پوشش مناسب و طول عمر بالا، داشتن سطح اتکای مناسب برای تیرچه‌ها، تراورس و سولجرها و … اشاره کرد.
جک‌های ساختمانی پیش ساخت همچنین می‌توانند معایب و ایراداتی همچون داشتن هزینه‌های بیشتر نسبت به شمع‌های چوبی، مشکل بودن نصب سیستم مهاربندی در تعدادی از آنها، پایین بودن مقاومت تعدادی از جک‌ها به دلیل ضریب لاغری بالا و … داشته باشند که باید مورد توجه قرار بگیرند. در مقاله‌ای تحت عنوان خرپا چیست از سایت مادفوم می‌توان اطلاعات کامل و جامعی در مورد خرپا در صنعت ساختمان‌سازی به دست آورد.
کاربردهای جک سقفی
همان‌طور که گفته شد هدف اصلی استفاده از جک سقفی نگهداری سقف سازه به صورت موقت تا تثبیت نهایی آن است. در حقیقت استفاده از جک ساختمانی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نیازها در صنعت ساختمان‌سازی است. مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاربردها جک‌های سقفی کفراژبندی سقف‌ها و نگه داشتن بار سقف تا پایان ساخت طبقات می‌باشد. هرچه کیفیت جک‌های ساختمان بالاتر باشد و در مهار قالب‌ها و سقف ساختمان موفق‌تر عمل کند نتیجه کار مطلوب‌تر خواهد بود.
اجزای اصلی و اندازه جک سقفی
به صورت کلی جک ساختمانی از اجزای ساده‌ای همچون رزوه، مادگی و نری ساخته شده است. بر روی قسمت نری لوله جک سقفی سوراخ‌هایی برای تنظیم ارتفاع تعبیه شده که در فواصل منظم (۱۰ سانتی‌متری) از هم قرار گرفته و توسط پیچ و مهره به مادگی متصل می‌شوند. بخش نری جک متناسب با طرح سازه و نوع جک ساخته می‌شود. بخش پایین جک از جنس لوله بوده و قطر آن حدوداً ۶ سانتی‌متر است و ضخامت لوله‌ها نیز حدوداً ۲ میلیمتر می‌باشد. بخش بالایی جک‌ها دارای قطر ۵ سانتی‌متری و ضخامت ۲.۵ میلی‌متری هستند. این اندازه‌ها برای جک‌های رایجی همچون جک صلیب دار، جک یو شکل عراقی و جک تی شکل رعایت می‌شوند. جک‌های ساختمانی با توجه به ویژگی‌های گفته شده می‌توانند تا ۱.۵ تن وزن را تحمل کنند.
وزن جک قالب‌بندی نیز می‌تواند بر اساس ارتفاع آنها و همچنین احتساب سرجک‌ها متفاوت باشد. مهم‌ترین نکته در تولید انواع جک ساختمانی عدم استفاده از لوله‌های درزدار برای تولید آنها است. جک‌های ساختمانی می‌توانند از ۳.۵ تا ۵ متر ارتفاع داشته باشند و در پروژه‌های مختلف ساختمانی به کار بروند. در مقاله دیگری از سایت مادفوم تحت عنوان سقف باریسول چیست، اطلاعات کاملی در مورد سقف‌های باریسول، ویژگی‌ها و کاربردهای آنها عنوان شده که می‌تواند بسیار مفید باشد.
جمع‌بندی نهایی
امروزه در صنعت ساختمان‌سازی از مصالح و ابزارهای مدرنی همچون بلوک یونولیت، جک سقفی، مصالح پیش‌ساخته و … با هدف افزایش سرعت ساخت و ساز، کاهش مصرف مصالح، کاهش هزینه‌ها و افزایش مقاومت و ایمنی سازه استفاده می‌شود. جک‌های ساختمان از جمله وسایلی هستند که برای نگهداری موقت سقف‌ها کاربرد داشته و در انواع مختلفی همچون جک صلیبی، جک یو شکل عراقی، جک تی شکل و … وجود دارند و هر کدام از آنها کاربردها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی دارند.
