افزایش روزافزون جمعیت جهان باعث شده است که میزان نیاز به مواد خوراکی، لوازم پزشکی و… در تمامی فصول سال محسوس باشد به همین دلیل ساخت سردخانه‌ها برای نگهداری بلندمدت از این مواد از اهمیت بالایی برخوردار است. سردخانه‌ها انواع مختلفی داشته و بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. انواع سردخانه بر اساس رنج دمایی شامل سردخانه بالای صفر، سردخانه زیر صفر و تونل انجماد هستند و انواع سردخانه بر اساس ساختار شامل سردخانه کوچک، سردخانه متحرک، سردخانه کانتینری، سردخانه صنعتی و سردخانه کنترل اتمسفر CA هستند و هر کدام می‌توانند برای نگهداری مواد مختلفی همچون مواد گوشتی، موادی لبنی، میوه و سبزی، ماهی و شیلات و … استفاده شوند. در ادامه مطلب به بررسی کامل نحوه طراحی و مراحل ساخت سردخانه پرداخته خواهد شد.
معرفی سردخانه و اجزای آن
به صورت کلی سردخانه به سازه‌ای گفته می‌شود که به صورت دائمی یا موقتی طراحی و ساخته شده و کاربردهای مختلفی در حوزه سردسازی دارد. در اصل سردخانه یک یخچال بزرگ است که مواد غذایی، خوراکی، دارویی و … را در مقیاس‌های بزرگ نگهداری و از فاسد شدن آن‌ها جلوگیری می‌کند. سردخانه‌ها می‌توانند از اجزای مختلفی تشکیل شوند که مهم‌ترین آن‌ها شامل بدنه و سازه‌ی سردخانه و تجهیزات فنی سردخانه مانند کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، شیر انبساط و … هستند.
مراحل اصلی ساخت سردخانه
ساخت سردخانه همانند انواع پروژه‌های صنعتی و غیر صنعتی دیگر می‌تواند شامل مراحل مختلفی باشد و برای ساخت آن از مواد و متریال های مختلفی استفاده می‌شود. به صورت کلی می‌توان یک سردخانه را در ۵ مرحله اصلی ساخت که به شرح زیر هستند:
مرحله اول: دریافت مجوزهای رسمی و قانونی تأسیس سردخانه
ازآنجایی‌که سردخانه‌ها بیشتر برای نگهداری مواد غذایی، دارویی و … استفاده می‌شوند حتماً باید زیر نظر وزارت صنعت، معدن، تجارت، وزارت کشاورزی و وزارت بهداشت فعالیت داشته باشند به همین دلیل برای احداث آن‌ها حتماً باید مجوزهای رسمی و قانونی دریافت شود. همچنین برای اخذ مجوزهای مربوطه باید هماهنگی‌های لازم با اداره محیط زیست، سازمان دامپزشکی و اداره آتش‌نشانی انجام شود. در حقیقت تمامی ارگان‌ها و سازمان‌های گفته شده باید محل احداث پروژه را تائید کنند.
مرحله دوم: خرید زمین و شروع به ساخت
بعد از اخذ مجوزهای رسمی و قانونی و هماهنگی با ارگان‌های مربوطه در مرحله دوم باید زمین مناسب برای احداث سردخانه تهیه و آماده شود. زمین انتخاب شده برای سردخانه باید از نظر دسترسی به راه‌های ارتباطی، موقعیت جغرافیایی، موقعیت آب و هوایی و … بررسی شود. همچنین ابعاد و اندازه‌های زمین باید متناسب با نوع پروژه انتخاب شود چرا که سردخانه‌ها به لحاظ نوع کاربری و نحوه استفاده می‌توانند تنوع بالایی داشته باشند و هر کدام در اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند. برای انتخاب یک زمین مناسب حتماً باید از کارشناسان و متخصصان مشاوره گرفت و در نهایت زمینی با موقعیت مناسب و ابعاد مفید انتخاب کرد.
بعد از انتخاب زمین باید با پیمانکاران و تیم‌های سازنده قرارداد بست و سپس اقدام به تهیه مواد و متریال های مورد نیاز کرد. امروزه در تولید سرخانه‌ها از مواد و متریال های مدرنی همچون دیوارهای پیش ساخته تری دی پانل، یونولیت، کامپوزیت، آجرهای نسوز و … استفاده می‌شود که می‌توانند در ایمن‌سازی، ارزان‌سازی و سریع سازی سازه نقش پررنگی داشته باشند.
مرحله سوم: محوطه‌سازی و تجهیز سردخانه
بعد از اتمام ساخت سردخانه نوبت به محوطه‌سازی می‌رسد و برای این کار لازم است که مراحلی همچون تسطیح زمین، شیب بندی محوطه، آسفالت جاده و خیابان‌های مجموعه … انجام شود. بعد از اتمام محوطه‌سازی نوبت به تجهیز سالن سردخانه می‌رسد. هر کدام از انواع سردخانه‌ها متناسب با نوع استفاده و کاربری خود می‌توانند به تجهیزات مختلفی نیاز داشته باشند.
از مهم‌ترین فاکتورهای تجهیز کارگاه یا سردخانه می‌توان به مواردی همچون احداث ساختمان پشتیبانی، ایجاد ساختمان مسکونی برای کارمندان و کارگران، ساختمان فنی و مدیریت، امکانات رفاهی مثل سرویس‌های بهداشتی، غذاخوری، محوطه‌سازی کارگاه، ایجاد مسیر ورودی کارگاه، ایجاد تأسیسات برق، آب و گاز و تأسیسات مورد نیاز در انجام پروژه، ایجاد انبار کارگاه برای مواد اولیه مختلف، تأمین ساختمان‌های تعمیرگاه ماشین‌آلات مورد نیاز پروژه، نصب ماشین‌آلات و داربست‌های مورد نیاز، ایمنی کارگاه و … اشاره کرد.
مرحله چهارم: ساخت سازه و سوله اصلی سردخانه
در مرحله پنجم و با توجه نقشه سازه لازم است که مراحل اصلی ساخت سوله شروع شود. مهم‌ترین مراحل ساخت سوله سردخانه شامل کف سازی و فونداسیون، ساخت اتاقک‌ها، اجرای پانل‌های بدنه و سقف و تأسیسات سردخانه و درب‌ها و … هستند. همانطور که گفته شد استفاده از متریال هایی همچون فوم سقفی، تری دی پانل، یونولیت و … می‌تواند در کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت و افزایش ایمنی سازه نقش مؤثری داشته باشد. این مواد و متریال های مدرن و جدید می‌توانند به عنوان عایق‌های صوتی، حرارتی و رطوبتی عمل کرده و باعث بهبود راندمان کلی سازه شوند.
مرحله پنجم: نصب تجهیزات اصلی سردخانه و شروع به کار
بعد از اجرای مراحل گفته شد و اتمام ساخت سالن اصلی سردخانه نوبت به خرید و نصب تجهیزات اصلی می‌رسد. بعد از پارتیشن بندی سردخانه هر کدام از تجهیزات سردخانه‌ای همچون اواپراتور، کمپرسورها، کندانسورها و … در بخش‌های مختلفی از سردخانه نصب می‌شوند. در نهایت بعد از نصب تجهیزات و آماده‌سازی کامل سردخانه می‌توان از آن استفاده کرد و مواد مختلف را در آن نگهداری کرد.
هزینه های ساخت سردخانه
ساخت سردخانه همانند هر پروژه دیگری می‌تواند هزینه‌های متفاوتی داشته باشند. در حقیقت برای ارزیابی هزینه‌های کلی ساخت سردخانه باید مواردی همچون محاسبه قیمت زمین، هزینه‌های اخذ مجوز ساخت، هزینه‌های متریال و مصالح، هزینه‌های مربوط به نظام مهندسی مانند نظارت، طراحی، نقشه‌برداری و اجرا، هزینه‌های مالیاتی و دارایی و عوارض ارگان‌های مختلف، هزینه تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز، هزینه اتصال انشعابات آب و برق، تلفن و گاز، هزینه‌های مربوط به پایان کار، هزینه‌های جانبی و … را در نظر گرفت.
